Πήλιο

Το Πήλιο είναι ένα καταπράσινο φυσικό φρούριο που δεσπόζει πάνω στον Βόλο. Ολόκληρη η περιοχή είναι ένας ανεξάντλητος θησαυρός μύθων, θρύλων, ιστορίας και πολιτιστικής παράδοσης, κι ένας παράδεισος για τους εραστές της φύσης, τους φυσιοδίφες, αρχαιολόγους, ιστορικούς, και ανθρωπολόγους, καθώς για χιλιετίες το έχουν περπατήσει θεοί, ημίθεοι και κένταυροι, τιτάνες και γίγαντες, νύμφες και δρυάδες, βασιλιάδες, ήρωες και πολεμιστές. Υπήρξε επίσης το πεδίο της "Γιγαντομαχίας" και το αγαπημένο θέρετρο των θεών του Ολύμπου. Στο Πήλιο πήγαιναν για κυνήγι θεοί, βασιλιάδες και πρίγκιπες. Εδώ έγινε κι ο γάμος του Πηλέα με την Θέτιδα, καθώς επίσης και ο πρώτος διαγωνισμός ομορφιάς ανάμεσα στις πανέμορφες -- και...πανίσχυρες -- θεές Ήρα, Αθηνά και Αφροδίτη.

Λίγα χιλιόμετρα δυτικά από τον Βόλο είναι το Σέσκλο, όπου η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως τα ερείπια του αρχαιότερου στην Ευρώπη οργανωμένου οικισμού. Τείχη, σπίτια, τάφοι, και πολλά ευρήματα που ανάγονται στην έβδομη χιλιετία π.Χ. Στο απόγειό του, στη Μέση Νεολιθική, στα 5.300 - 4.300 περίπου, οι κάτοικοι του οικισμού ήταν μερικές χιλιάδες και η κατοικημένη περιοχή είχε εμβαδόν περίπου 100 στρέμματα. Λίγο πιο κοντά στον Βόλο βρίσκεται το Διμήνι, που σήμερα αποτελεί δυτικό προάστιο της πόλης. Εκεί βρίσκονται τα ερείπια ενός άλλου μικρότερου αλλά με ανάλογα ευρήματα νεολιθικού οικισμού ο οποίος ανάγεται στην Νεότερη Νεολιθική, στο τέλος της 5ης χιλιετίας. Δίπλα ακριβώς στον αρχαιολογικό χώρο του Διμηνιού έχει σχετικά πρόσφατα ανακαλυφθεί η αρχαία Ιωλκός, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται ακόμα στο στάδιο της εκσκαφής και αναστήλωσης.

Από την Ιωλκό ξεκίνησε τον 13ο αιώνα π.Χ. η Αργώ με πλήρωμα 50 Αργοναυτών υπό την ηγεσία του Ιάσονα. Αποστολή τους ήταν να πάνε στην μακρινή Κολχίδα της Αίας να φέρουν το χρυσόμαλλο δέρας, σύμβολο πλούτου και ευμάρειας. Μαζί με το δέρας ο Ιάσονας έφερε και μια σύζυγο, την μάγισσα Μήδεια, θυγατέρα του βασιλιά Αιήτη, εγγονή του Ήλιου, ανηψιά της Κίρκης, πριγκίπισσα της Αίας και αργότερα βασίλισσα της Ιωλκού, Κορίνθου και Αίας, σφαγέα του αδερφού της Άψυρτου και των δυο γιων της με τον Ιάσονα, πραγματικά μια τραγική φιγούρα γυναίκας της οποίας την ιστορία δραματοποίησε ο Ευριπίδης στην περίφημη «Μήδεια», τραγωδία που διδάσκεται από το 431 π.Χ.

Στο Πήλιο έλαβε χώρα και ο γάμος της Νηρηίδας Θέτιδος με τον θνητό Πηλέα. Κατά την διάρκεια της δεξίωσης που επακολούθησε η θεά Έρις, η οποία δεν είχε προσκληθεί, έρριξε ανάμεσα στους προσκεκλημένους ένα χρυσό μήλο με την επιγραφή «τη καλλίστη», που φυσικά διεκδίκησαν οι τρεις ωραιότερες θεές. Η απόφαση του διαιτητού Πάρι, πρίγκιπα της Τροίας, να δώσει το μήλο στην Αφροδίτη υπήρξε μοιραία για την οικογένειά και την πατρίδα του. Λίγα χρόνια αργότερα ο αθάνατος Αχιλλέας, γιος του Πηλέα και της Θέτιδος, συνέβαλε αποφασιστικά στην Τρωική εκστρατεία και με την συμμετοχή του σ' αυτήν και με τον ηρωισμό του κατά την πολιορκία της Τροίας στον 12ο αιώνα. Ένας υπέροχος μύθος που πλάσθηκε γύρω από την εκστρατεία αντιποίνων των Ελλήνων εναντίον των Τρώων οι οποίοι επέβαλαν βαριά διόδια στα ελληνικά εμπορικά πλοία που διέρχονταν τα Στενά του Ελλησπόντου μετά το άνοιγμα των θαλασσίων εμπορικών οδών από τους Αργοναύτες.

Στο Πήλιο έζησαν και οι θρυλικοί κένταυροι, ο πιο ξακουστός των οποίων ήταν ο σοφός δάσκαλος Χείρωνας. Θεοί, ημίθεοι, βασιλιάδες, πρίγκιπες και ήρωες, μεταξύ των οποίων κι ο Ηρακλής, ο Αχιλλέας, ο Ιάσονας κι ο Ασκληπιός μαθήτευσαν κοντά στον Χείρωνα, ο οποίος μεταξύ άλλων τους δίδαξε τοξοβολία και γενικά την τέχνη του πολέμου, μουσική και αρετή. Τους μετέδωσε επίσης και τις γνώσεις του για τις θεραπευτικές ιδιότητες των εκατοντάδων βοτάνων και φυτών που ακόμα και σήμερα φύονται στο Πήλιο. Ο Ασκληπιός μάλιστα σύντομα ξεπέρασε τον δάσκαλό του σε τέτοιο βαθμό που δημιούργησε το φίδι, πηγή ζωής και θανάτου, το οποίο και σήμερα αποτελεί το σύμβολο της ιατρικής επιστήμης.

Το Πήλιο συνέβαλε επίσης και στην τελική ήττα των Περσών τσακίζοντας σε μια από τις ακτές του 40 πλοία του Ξέρξη, ο οποίος μετά την ταπεινωτική του ήττα στην Σαλαμίνα το 480 π.Χ. είδε τα σχέδιά του για την κατάκτηση της Ελλάδας και επέκταση της αυτοκρατορίας του στην Μεσόγειο να καταστρέφονται ολοσχερώς.

Στα 290 π.Χ. περίπου ο βασιλιάς της Μακεδονίας Δημήτριος ο Πολιορκητής έκτισε την Δημητριάδα, πόλη που περιλάμβανε την Ιωλκό και τις Παγασές, οι οποίες πια είχαν χάσει την παλιά τους δόξα και σπουδαιότητα. Η Δημητριάδα έγινε το κέντρο της Κοινοπολιτείας των Μαγνητών και, παρόλο που δηώθηκε αρκετές φορές, κατάφερε να επιζήσει των επιδρομών Γότθων, Σλάβων, Βουλγάρων, Φράγκων και Τούρκων μέχρι το 1600 περίπου.

Με την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 έχουμε την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και την εγκατάσταση της τουρκοκρατίας στα Βαλκάνια και την Ελλάδα από τους Οθωμανούς. Ωστόσο, χάρις στην ιδεώδη γεωγραφική του θέση, την απόκρημνη και φυσικά οχυρή διαμόρφωση του εδάφους του, την πλούσια βλάστηση και το εύφορο χώμα του, τα αστείρευτα νερά του και την πλούσια παραγωγή ξυλείας και καρπών της γης, το Πήλιο έγινε ένας από τους προορισμούς των χιλιάδων διανοούμενων, δασκάλων, δημοσίων υπαλλήλων, ιερέων, μοναχών, εμπόρων, καλλιτεχνών, τεχνητών και γενικά ανθρώπων με ελεύθερο πνεύμα και υψηλό αίσθημα φιλελευθερίας που δεν θέλησαν να δώσουν γη και ύδωρ στον Τούρκο κατακτητή. Μαζί με τους ντόπιους ίδρυσαν οικισμούς και χωριά, έκτισαν σχολεία και βιβλιοθήκες, εκκλησίες και μοναστήρια, δημιούργησαν βιοτεχνίες, επιχειρήσεις και στόλους, κι άνοιξαν νέες εμπορικές οδούς με την ανατολική Μεσόγειο, τον Εύξεινο Πόντο και την Δυτική Ευρώπη. Έτσι το Πήλιο ανθούσε και ευημερούσε σ' ένα καθεστώς αυτονομίας και σχετικής ελευθερίας και στον 17ο και 18ο αιώνα ήταν η πλουσιότερη και πιο πυκνοκατοικημένη ορεινή περιοχή της Ελλάδας.

Κι αναδείχθηκε έτσι το Πήλιο σ' ένα προπύργιο του Ελληνισμού, σε μια Κιβωτό που γέννησε κι έθρεψε γενεές ολόκληρες προοδευτικών ανθρώπων οι οποίοι συμμετείχαν στο θαύμα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού διατηρώντας και διαδίδοντας την ελληνική γλώσσα, ιστορία, πολιτισμό, έθιμα και ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Εμπνευσμένοι ποιητές κι άνθρωποι των γραμμάτων ύμνησαν τις ομορφιές και τα πλούτη του Πηλίου. Γενιές λιθοδόμων και τεχνητών δημιούργησαν την περίφημη παραδοσιακή πηλιορείτικη αρχιτεκτονική, και λαϊκοί ζωγράφοι, ξυλογλύπτες κι αγιογράφοι διακόσμησαν μοναστήρια, εκκλησίες κι αρχοντικά με τοιχογραφίες, εικόνες, ζωγραφιές και ξυλόγλυπτα που διακρίνονται τόσο για την αθωότητα και τον αυθορμητισμό τους όσο και για την πνευματικότητα και πολυμορφία τους με θέματα και σύμβολα αντλούμενα από τα ανεξάντλητα αποθέματα της ελληνικής ιστορίας, παράδοσης, θρησκείας και ζωής. Μεγάλοι δάσκαλοι, λαϊκοί και ιερωμένοι, με κίνδυνο της ζωής τους δίδαξαν σε σχολεία και -- σε δίσεκτα χρόνια -- σε κρυφά μέρη και απρόσιτες σπηλιές δημιουργώντας έτσι το περίφημο Κρυφό Σχολειό. Επί πλέον, μερικοί από αυτούς μαζί με άλλους μεγάλους πατριώτες ήταν μεταξύ των οργανωτών και ενεργών μελών της Φιλικής Εταιρείας και της επανάστασης κατά του τουρκικού ζυγού το 1821.

Σήμερα τα περισσότερα μέρη στο Πήλιο και την ευρύτερη περιοχή της Μαγνησίας διατηρούν τα ίδια τοπωνυμία που είχαν επί χιλιετίες, διατηρώντας έτσι την μακρόχρονη ελληνική τους ταυτότητα. Το Πήλιο ειδικά έχει διαπλάσει την δική του πολυδιάστατη προσωπικότητα αποτελούμενη από έναν σπάνιο συνδυασμό αρχέγονου δυναμισμού στα στοιχεία της φύσης του και ενός ήπιου και καρποφόρου χαρακτήρα. Αυτά τα χαρακτηριστικά μαζί με την πανάρχαια ιστορία του και την ατμοσφαιρικότητα που το διακατέχει του προσδίδουν μια μοναδική αύρα που επιτυγχάνει το ακατόρθωτο στην σύγχρονη ζωή: κάνει τον χρόνο να κυλάει πιο αργά. Πραγματικά ένα απαράμιλλο επίτευγμα που για δεκάδες χρόνια έχει καταστήσει το Πήλιο τον μυστικό τόπο διακοπών και διαμονής για τους λίγους, Έλληνες και ξένους, που είχαν την τύχη να το ανακαλύψουν και να μαγευτούν από τα θέλγητρά του σε τέτοιο βαθμό που επιστρέφουν ξανά και ξανά. Είναι πασίγνωστο άλλωστε ότι υπάρχουν μόνο δύο τύποι τουριστών του Πηλίου: ο πρωτοερχόμενος επισκέπτης και ο επανερχόμενος προσκυνητής. Μετά βέβαια υπάρχει και ο ενδημών προσκυνητής.

Πηγή